pdf+ دانلود رایگان کتاب گاندی (سرگذشت مهاتما گاندی)

دو جفت کفش چوبی، یک عینک، دو کاسه چوبی، یک ساعت جیبی، یک قاشق چوبی، یک نمکدان، کتاب مقدسو یک لنگ ساده؛ این سیاهه همه ی دارایی مردی بود که امپراتوری بریتانیای کبیر را با آنهمه شکوه و شوکت، به زانو درآورد تا استقلال مردم کشور هند را به رسمیت بشناسند. روش مبارزه منفی و فارغ خشونت او که توانست ملتی بزرگ را از زیر یوغ استعمار بیگانگان بیرون بیاورد؛ الگویی شد جهت همه جهانیان.

او کسی نبود جز کارمچاند گاندی، مردی که جهت تحقق آرزوی بزرگ ها و اعتقادهایش چشم از زمین برداشت و بهآسمان دوخت. به پاس شاخصه هایی که داشت، رابیندات تاگور (شاعر و ادیب نامدار هند) او را مهاتما یعنی روح بزرگ نامید، لقبی که به راستی بازتاب دهنده خصوصیات واقعی او بود و خیلی سریع جایگزین نام واقعی او شد.

قریب نیم میلیارد نفر در هند پیرو او بودند، اگرچه میلیون ها انسان دیگر نیز در خارج از مرزهای هندوستان و در سرتاسر دنیا دوستش می داشتند. با اینکه دشمن بریتانیا بود، ولی در همین کشور نیز طرفداران پرشمار داشت. جمعیت انبوهی که از او در سفرهای نه چندان پرشمارش در چند دهه آخر عمر، استقبال گواهی بر این محبوبیت بود.

تنها تن پوشش لنگ راحت ای که دور بدن می پیچید. او که در جوانی شیفته تمدن و پیشرفت بریتانیا بود، در نیمه دوم عمر خود و به هنگام مبارزه با استعمار ابرقدرت آن روزگار، خرید و استفاده از کالاهای انگلیسی را تحریم کرد. نماد بارز این مبارزه منفی با عدم استفاده از پارچه های انگلیسی و استفاده از دستگاه های کوچک نخ ریسی بود.دستگاه کوچک و راحت سنتی که در پاره ای تصویر های برجای مانده از او در کنارش دیده می شود و حتی در بعضی سفرها و یا مواقعی که کارش به زندان می کشید آن را به همراه داشت.

مهاتما گاندی زندگی پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشت؛ با اشخاص مختلفی دیدار داشت از چاپلین گرفته تا موسلینی. بنابراین دور از ذهن نیستشایعات و سوءتفاهم هاییهم اطراف او شکل بگیرد. شاید باورش سخت باشد مردی که به عنوان مهم تن دشمن بریتانیا در هند آشنا می شد، روزگاری خود جزو ارتش بریتانیا بوده!

عکس جالبی از او در لباس نظامی سربازان هندی ارتش بریتانیا وجود دارد که او را در میان هم قطاران هندی اش نشان می دهد؛ کسانی که به دعوت و تشویق خود او به دسته نظامی پیوسته بودند. فعالیت او در این دوران زیاد در حوزه امدادرسانی های پزشکی در جنگ بوده. گاندی جوان در این دوران که با جنگ جهانی اول مصادف هست. مردم هند را دعوت به نام نویسی در ارتش بریتانیا و شرکت در جنگ می کرد. جنگی که جهت سرکوبی قیامضد انگلیسیبوئرها (واقعدر افریقایجنوبی) به پا شده است بود. گاندی در این وقت در آفریقای جنوبی زندگی می کرد که هندوهای زیادی هم در آنجا ساکن بودند. گفته می شود گاندی در آن ایام به خاطر شرکت در جنگ علیه قبیلۀ زولو و جنگ بوئر در آفریقای جنوبی، مدال دلیری ارتش انگلستان را دریافت کرد!

کتاب «داستان تجربه های من با راستی» که با ترجمه مسعود برزین به وسیله نشر ثالث انتشار یافته ماجراهای پر افت وخیز زندگی چنین مردی ست. مردی که در تاریخ رد پای دوام از خود به جای گذاشت و به یکی از شمایل های ماندگار، صلح، مبارزه و راحت زیستی بدل شد. چنان که هویت او از دایره تاریخ پا فراتر نهاد و وارد حوزه زبان نیز شد. به عنوان صفتی همانند «گاندی وار» که دربرگیرنده عصاره خصائل نیکوی او بود.

ویژگی منحصربه فرد این کتاب آن است که به قلم خود گاندی نوشته شده،بنابراین به شکلی مستقیم و بی واسطه می توان خواننده خاطرات و زندگی نامه او بود و در این رهگذر، نظر ها و عقاید جالب توجه و آموزنده او را نیز دریافت.

وارستگی گاندی از قیدوبندهای مادی زندگی در این کتاب نمودی خاص یافته هست، بدان گونه که او بدون هراس از قضاوت دیگران به بیان خاطرات خود پرداخته هست. از گناهان خود سخن گفته، از اشتباهاتش چه در اندیشه چه در واکنش‌ها و کردار. از دزدی کردنش در کودکی و نوجوانی، از شهوات جنسی اش در ایام جوانی و یا از اشتباهاتش در حوزه های فردی، اجتماعی و سیاسی.

از این منظر خاطرات او را می توان با اعترافات روسو مقایسه کرد که همین قدر بدون وحشت و محافظه کاری راجع به اعمال و نیاتش در طول زندگی نوشته شده است است.او در این کتاب تصویری کاملاً انسانی از خود ارائه کرده، انسانی با همه خوبی ها و بدی هایش با همه گزینش های اشتباه یا درستی که می تواند در موقعیت های متفاوت داشته باشد و… این شاخصه ست که به کتاب او کیفیتی منحصربه فرد داده هست.

گاندی اعتقاد است که آدمی در زندگی نه به اندازه آرزوهایش که به اندازه لیاقتی که دارد، کسب موفقیت می کند. کتاب «داستان تجربه های من با راستی» بازتاب ملموسی از همین سخن نغز هست. او در رهگذر خاطرات خود نشان می دهد که آدمی مصون از اشتباه و بزرگ، زاده نمی شود بلکه در طول زندگی با تهذیب نفس، کنار گذاشتن خواست های مادی، با تلاش در راه آرزوی بزرگ ها و عقایدش به اندازه لیاقتش سهم و بهره می گیرد. او با زبانی راحت و قابل فهم به مخاطب می گوید، نه فردی برگزیده که انسانی عادی بوده؛ با همه نقاط قوت و ضعف انسانی، با همان وسوسه ها که می تواند به سراغ آدمی بیاید و پایش را بلغزاند. توفیق او به واسطه مبارزه مداوم با هوای نفس و پرورش استعدادهایی بوده که خداوند در وجود همگان به ودیعه قرار داده هست. از این منظر کتاب «داستان تجربه های من با راستی» به اثری بسیار آموزنده بدل شده است است که خواننده خود را به راستی و نیکی فرامی خواند.

گاندی اگرچه صورت ای محبوب میان طیف های فکری و سیاسی بوده، ولی بااین حال هستند جریان ها که کارها او را با دیده ی تردید نگاه می کنند به خاص جریان های چپ کمونیستی که جهت ایجاد انقلاب در هند به روش های مبارزه جویانه خشونت بار اعتقاد داشتند. آن ها اعتقاد بودند این شیوه مبارزه گاندی، در واقع پوششی ست جهت حفاظت از اتباع انگلیسی در هند! به خصوص اینکه آلن ویلکینسون نماینده پارلمان بریتانیا در سال ۱۹۳۲ بعد از دیدارش از هند به کنایه در مورد گاندی چنین گفت: گاندی عالی ترین پلیسی بود که بریتانیا در هندوستان داشت!

پرهیز از خشونت و دعوت گاندی به این مهم، از دید برخی، حربه ای جهت فئودال ها در جهت بهره کشی از دهقانان فقیری ارزیابی می شد که گاندی آن ها را به تعامل و عدم درگیری با یکدیگر فرامی خواند.

شاید همین نظر های نه چندان واقع گرایانه بود که آخر باعث شد قهرمان استقلال طلبی هندوستان به دست یکی از مردم همین سرزمین کشته شود. هندویی متعصب که گاندی را به مدارای بیش ازاندازه با مسلمانان هندی محکوم و حکم مرگش را صادر کرد.

به این ترتیب مردی که زیاد عمر خود را به مبارزه ای بدون خشونت گذرانده بود خود قربانی خشونت شد. مهاتما گاندی که پیش تر از توطئه هایی این چنین جان سالم بدر برده بود، آخر در سال ۱۹۴۸ به وسیله هندویی متعصب با شلیک سه گلوله که قلبش را نشانه رفته بود از پای درآمد و تن پوشش آغشته به خونش کنار همان، میراث اندک مادی اش (عینک، دو جفت کفش چوبیو…) قرار گرفت.

اما میراث واقعی گاندی روش و منش او در زندگی و حتی مبارزه بود. او همان منش راست گویان خود در زندگی را در این کتاب نیز مورد استفاده قرار داده و چنانچه گویی روبه روی خواننده نشسته، با زبانی روشن و صمیمی، در عین صداقت و آرامش با او سخن می کند. جهت نمونه هنگامی که او به ماجرای شرکت در جنگ علیه قبیلۀ زولو می رسد با صداقت تمامدر بخش چهارم کتاب می نویسد: «در آن وقت اعتقاد بودم امپراتوری انگلیس به نفع و سعادت و اصلاح دنیا هست. حس اطاعت پاک و خالصانه اممانع از آن بود که بدخواه امپراتوری باشم. بنابراین صحت یا اشتباه این شورش نمی توانست در تصمیم من رخنه یابد.»

سادگی و صداقت گاندی در کتاب نمودی آشکار دارد، به خصوص اینکه علی رغم سنت رایجِ چنین زندگی نامه هایی، او راجع به خود و کارهایش اغراق نکرده و حتی در برابر خواننده بر گناهان یا اشتباهاتش، اعتراف کرده چنان که گویی قصد دارد وجدان خویش را آسوده و سبک کند. از همین رو روایت گاندی از زندگی اش بر دل خواننده نشسته و تأثیرگذار شده است است.

گاندی این کتاب را در حدود سال ۱۹۲۵ درزندان نوشت؛ به نیت انتشار در نشریه ای که مخاطبانش جوانان و نوجوانان بودند و همچنین کتابی جداگانه که پاسخی باشد جهت کسانی که از او خواسته بودند شرحی از زندگی اش بنویسد.

گاندی در طول این کتاب با دقت جزییات زندگی خود را تا سال ۱۹۲۱ شرح داده او نزدیک به ۲۷ سال بعد ازاین تاریخ هم زندگی کرد و شاید بهتر بود که خود در فرصتی دیگر، ادامه زندگی نامه اش را نیز بنویسد، ولی او در طول دو دهه ای که بعدازاین تاریخ زندگی کرد، به علت مشغله و درگیری هایش، فرصتی جهت ادامه دادن آن نداشت.از سوی دیگر همان گونه که در انتهای کتاب حاضر شرح داده، انگیزه او در نوشتن کتاب، پرداختن به فصولی از زندگی اش بوده که دیگران اطلاعات زیادی راجع به آن ها نداشتند. ولی از سال ۱۹۲۱ به زعم او اغلب از اتفاقاتی که در زندگی او رخ داده مطلع هستند.

کتاب از پنج بخش کلی تشکیل شده است و هر بخش به بندهای کوتاه چندصفحه ای تقسیم می شود که در هر بند گاندی به ماجرایی از خیل انبوه اتفاقاتی که از سر گذرانده می پردازد. چنین الگویی در نوشتن کتاب نه تنها خواندن آن را راحت تر می کند که تنوع مضمونی و انبوهی خاطرات در کنار صداقت نویسنده دست به دست هم می دهند که مطالعه کتاب را به خاطره ای فراموش ناشدنی از هم صحبتی با یکی از بزرگ مردان تاریخ دنیا بدل سازد.

چنین شاخصه هایی کتاب «داستان تجربه های من با راستی»را به اثری بسیار سودمند بدل ساخته که خواندنش تأثیری سازنده در روحمخاطب باقی گذارده و کششی ناخودآگاه به سوی نیکیها را در آن ها تقویت می کند و این سخن گاندی را در ذهنش ماندگار می سازد که خدایی جز راستی وجود ندارد. «راه تزکیه نفس بس صعب و پرنشیب هست. آن کس که می خواهد به پاکی و طهارت باطن نائل آید، باید خویشتن را در فکر و کلام و عمل از قید هوا و هوس رهایی بخشد.»

* معرفی کتاب از الف کتاب