معرفی کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران

کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران نوشته‌ی علی اکبر عباسی، به رابطه‌ی بین فرهنگ‌ها و تمدن‌ها و بعضی از تغییراتی که علوم و آداب و رسوم به ویژه هنر و معماری در ایران قبل و بعد از اسلام کرده‌اند، می‌پردازد.

چرا شناخت فرهنگ و تمدّن اسلام و ایران از ضروریات جامعه اسلامی و ایرانی است؟

هر مسلمان ایرانی به حکم مسلمان بودن و به حکم ایرانی بودن باید از هویّت دینی و ملّی خویش و افتخارات فرهنگی و تمدّن مردم سرزمینش آگاه باشد. آگاهی از نمودهای فرهنگی و شاخه‌های مختلف تمدّن می‌تواند در ایجاد اعتماد به نفس، روحیه گرفتن جهت تمدّن‌سازی، پرورش و شکوفایی استعدادها، کشف خلاقیّت افراد و از قوه به فعل درآمدن اندیشه‌های نخبگان جامعه موثر باشد. کسانی که از تاریخ تمدّن و هویّت خودشان هیچگونه اطلاعاتی ندارند و یا افتخارات تمدّن کشور خود را مسخره می‌کنند آگاهانه یا ناآگاهانه به فروختن کشور خود کشیده می‌شوند.

ایرانیان چه نقشی در تمدّن اسلامی داشتند؟

در تمدّن اسلامی ایرانیان، موثرترین نقش را در گسترش علوم داشتند. بزرگترین مشاهیر و دانشمندان تمدّن اسلامی در علوم عقلی و اسلامی و حتی در توسعه ادب عربی، ایرانیان می‌باشند. ابن‌سینا و رازی از بهترین و بزرگترین پزشکان تمدّن اسلامی، بیرونی جغرافی‌دانان مسلمان، خوارزمی بارزترین ریاضی‌دان ایرانی و… بوده‌اند.

بدون شک از زمانی که بشر یکجانشین شده و اجتماعات بزرگ شهری را به وجود آورد، رشد تمدّنی سریع‌تری را کسب کرده است. مردم یکجانشین فرصت بیشتری برای استفاده از عقل و تدبیر یکدیگر داشتند. تمام تمدن‌های عالی بشری از عهد باستان تا دوران معاصر دارای شهرهای مهمی بوده و یا در ذات خود باعث پیدایش و گسترش شهرها شده‌اند. تمدّن‌های عهد باستان، سومر، آکد، بابل، آشور، یونان باستان، ایران، هندوچین باستان و تمدّن اسلامی در قرون اوج‌گیری آن، تمدّن‌جدید غرب و… دارای شهرهایی بزرگ بوده‌اند. کتاب حاضر خلاصه‌ای از فرهنگ و تمدّن اسلام و ایران به ویژه در بهترین دوران آن است.

در بخشی از کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران می‌خوانیم:

نخستین تمدّن‌های فلات ایران در عصر حجر و در اطراف کویر نمک و کویر لوت بوده‌ است. از لحاظ آب و هوا، شرایط کره زمین متفاوت از وضعیت امروزی بوده و مناطقی از مرکز فلات ایران پر باران بوده و رودهایی جریان و دریاچه‌هایی نیز وجود داشته است. بنا بر بررسی‌های گیرشمن باستان شناس معروف فرانسوی تپه سیلک کاشان کهن‌ترین منطقه‌ای در دشت است که در آن سکونتی برقرارشده و آثار تمدّنی پدید آمده است، ولی با کشفیات و حفاری‌های جدید پس از گیرشمن در منطقه بافت، شهداد و جیرفت کرمان مشخص شد که در منطقه تپه یحیی از توابع بافت کرمان آثاری از خانه‌های گلی با قدمت نه‌ هزار سال وجود دارد. در میان آثار کشف شده در تپه شهداد مهرهای تجاری، مجسمه‌های گلی از پیکر انسان و همچنین یک پرچم مفرغی بسیار زیبا کشف شد. بر روی این پرچم نقوش اساطیری خارق‌العاده‌ای دیده می‌شود که نشان‌ دهنده این واقعیّت است که اسطوره‌های مردم ساکن در منطقه کرمان شش‌ هزار سال پیش وجود داشته است. شاید تمدّن منطقه کرمان قدیمی‌ترین تمدّن سرزمین ایران قبل از ورود آریاها بوده است. آثار باقی مانده از مناطق مختلف آن استان و تپه‌های باستانی، پیشرفت‌های فوق العاده مردم آن تمدّن در تجارت و شناخت فلزات و ابداع خط تصویری را نشان می‌دهد.

تمدّن سیلک کاشان نیز از مهم‌ترین تمدّن‌های سرزمین ایران قبل از ورود آریاها محسوب می‌شود. آثار مکشوفه از تپه سیلک نشانگر قدمت و عظمت تمدّنی آن منطقه در دوره‌هایی از عهد باستان است. بیابان مقابل ناحیه سیلک در عهد باستان دریاچه بوده و شرایط اقلیمی و اقتصادی برای رشد تمدّن در آن ناحیه فراهم بوده‌ است. قدمت شهرسازی در سیلک را تا هشت‌ هزار سال پیش (شش‌هزار سال ق. م) تخمین می‌زنند. انسان‌های این دوره علاوه بر شکار که شغل عمده مردمان سده‌های پیش از آنان بود به کشاورزی و ذخیره آذوقه نیز روی آوردند و این خود پیشرفت تمدّنی مهمی به شمار می‌رود بنا به نظر برخی از پژوهشگران در این زمان نخستین پیشرفت در فن کوزه‌گری صورت گرفت.





دانلود

دانلود فایل ها