لزوم توجه و حمایت از یوزپلنگ ایرانی ، فقط 30 قلاده یوزپلنگ ایرانی باقی مانده است

به گزارش خبرنگار حوزه محیط زیست گروه اجتماعی گروه تحریریه سایت جوان؛ از سال 1386 تاکنون، نهم شهریور ماه به عنوان «روز ملی حفاظت از یوزپلنگ ایرانی» در کشور گرامی داشته می‌شود.

علت نامگذاری

در روزِ نهم شهریورماهِ سال 1373 در شهرستانِ بافق و در گرمای تابستان، یک یوزپلنگِ ماده به همراهِ سه توله‌اش جهت نوشیدنِ آب به سوی نخلستان‌های اطرافِ بافق آمد، ولی در میانِ تعدادی از مردمِ محلیِ ناآگاه محاصره می‌شود و یوزپلنگ مادر بعد از مدتی مقاومت در برابرِ حملات و ضرباتِ حاصل از پرتاب سنگ و چوب از سوی مردم، فرار می‌کند ولی سه توله‌اش گرفتار می‌شوند.

یکی از شاهدان، خود را به ادارهٔ محیطِ زیستِ بافق می‌رساند و مأمورانِ محیطِ زیست را آگاه می‌کند. هنگامی که مأمورانِ اداره به محل می‌رسند با لاشهٔ بی جانِ یکی از توله‌ها مواجه می‌شوند، ولی دو تولهٔ دیگر با وجودِ جراحاتِ شدید همچنان زنده ماندند و به یزد انتقال یافته شدند. شدتِ ضربات وارده بر سر و روی یکی از توله‌ها باعثِ مرگِ این حیوان در میانهٔ راه شد.

لزوم توجه و حمایت از یوزپلنگ ایرانی ، فقط 30 قلاده یوزپلنگ ایرانی باقی مانده است

تولهٔ سوم در یزد به وسیلهٔ دامپزشک درمانِ سطحی شد، ولی جهت نجات از فوت بلافاصله به پایتخت کشور عزیزمان ایران انتقال یافته شد.

طبق گزارش‌های محیط‌بانانِ بافق، ‘ماده‌یوزِ مادر، هر روز به نزدیکیِ شهر و نخلستان می‌آید تا توله‌های خود را جستجو کند، ولی بعد از یک هفته جستجویِ ناکام، دیگر در محیط دیده نشد.

تولهٔ بازمانده، ماریتا نام گرفت و بعد از مدتی اصلاح یافت. ولی تا دی ماه 1382 در پارک پردیسان پایتخت کشور عزیزمان ایران باقی ماند و در همان‌جا بعد از 9 سال مُرد. هر چند دو توله جان باختند و ماریتا نجات یافت، ولی ماریتا بازمانده‌ای بود که به دلیلِ تنهایی و نبودِ جفت، هرگز نتوانست کمکی به رفعِ انقراضِ یوزپلنگ‌ها کند.

یوزپلنگ به چه معناست؟

یوزپلنگ ترکیبی از دو کلمه یوز و پلنگ هست. یوز در فارسی، بن مضارع یوزیدن است و فعل یوزیدن به معنای «جستن، جهیدن، جستجو و طلب کردن» هست، به عبارت دیگر یوز یعنی جوینده، طلب کننده و شکار کننده. از آن جا که در گذشته از سگ‌های شکاری هم جهت تعقیب و گرفتن شکار استفاده می شد، به آنها هم یوز گفته می شده است است.

کاهش امنیت زیستگاه ها یکی از مهمترین عوامل کم کردن زاد و ولد یوزپلنگ ها به شمار می‌رود و در حال حاضر فقط 30 قلاده از این حیوان در کشور عزیزمان ایران وجود دارد.

در گذشته، زیستگاه یوز پراکندگی وسیعی از کشور عزیزمان ایران و عربستان تا هندوستان و ترکمنستان را مشمول بر می شد. در میان آثار باستانی، مهری مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد در میانرودان یوزپلنگی را در کنار مربیش به تصویر می‌کشد. شاهان آشوری از یوزها جهت شکار بهره می‌گرفتند. در سوریه و فلسطین، جنگجویان صلیبی از شکار آهو به وسیله یوز سخن به میان آورده اند و گزارش شده است است که یکی از شاهان سده پانزدهم میلادی در ارمنستان گله هایی از یوزها به شمار حدود 100 مورد از این جانوران داشت. ولی در حال حاضر نسل یوز آسیایی جز در کشور عزیزمان ایران در سایر کشورها منقرض شده است است.

در سال 1338 کانون شکار وقت ایران، یوزپلنگ را حمایت شده است اعلام کرد. با اعمال کارها حفاظتی، جمعیت طعمه در بسیاری از مناطق کشور روبه زیاد کردن نهاد که این باعث زیاد کردن جمعیت یوزپلنگ نیز شد. مشاهده یوزپلنگ در مناطق متفاوت زیاد کردن یافت که این احیای جمعیت نتیجه تاثیرات قوانین و مقررات حفاظتی بود که اعمال شد.

آخرین بررسی ها که در دهه 90 میلادی توسط«صندوق حفاظت از یوزپلنگ» انجام شد، حاکی از آن است که در حال حاضر حدود 9 هزار تا 12 هزار یوزپلنگ به صورت وحشی در 24 تا 26 کشور آفریقایی و کمتر از 100 یوز در کشور عزیزمان ایران زیست می کنند.

غذای یوزپلنگ

برخلاف تصور بسیاری از مردم، یوز ایرانی معمولا از دام های اهلی مانند بز، گوسفند و شتر تغذیه نمی‌کند، ولی متأسفانه این تصور در میان بسیاری از دامداران و شتردارانی که در زیستگاه های یوز زندگی می‌کنند، وجود دارد که این جانور یکی از دشمن های مهم دام های آنهاست و در سال های اخیر چندین یوزپلنگ ایرانی به علت سوء تفاهم دامداران محلی از پا درآمده اند.

در حال حاضر قوچ و میش عمده ترین شکار یوزپلنگ را در کشور عزیزمان ایران تشکیل می دهد و بعد از آن آهو، جبیر و کل و بز در رده های بعدی قرار دارند. خرگوش نیز یکی دیگر از غذاهای یوز هست، ولی هرگز نمی تواند به تنهایی به عنوان یک غذای اصلی، بقای بلند مدت یوز را تضمین کند. در مناطقی چون پناهگاه حیات وحش میاندشت و بهکده رضوی در نزدیکی پارک ملی گلستان مشاهده شده است که یوزها از انواع جوندگان تغذیه کرده اند.

طی دو دهه گذشته، مطالعات مدون چندانی راجع به یوز در کشور عزیزمان ایران صورت نگرفته هست. البته ذکر این توصیه کاملا مهم است که یوزپلنگ ها بین مناطق متفاوت در رفت و آمد بوده و نمی توان جمعیت ثابتی جهت هر استان یا منطقه در نظر گرفت.

لزوم توجه و حمایت از یوزپلنگ ایرانی ، فقط 30 قلاده یوزپلنگ ایرانی باقی مانده است

برنامه پایش جمعیت یوزپلنگ آسیایی با همکاری شرکت حفاظت محیط زیست، انجمن یوزپلنگ ایرانی و پروژه بین المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی بعد از یک سال تلاش در اسفندماه 1391 به آخر رسید.

در جریان این برنامه 10 زیستگاه مهم یوزپلنگ در کشور با استفاده از دوربین های تله ای پایش شد و در این مدت بیش از 200 تصویر از یوزپلنگ به ثبت رسیده است که با مقایسه خال های روی بدن این حیوان که مشخصه ای منحصر بفرد در هر یوزپلنگ به شمار می رود، مشخص شد که این 200 تصویر تنها متعلق به 20 یوز متفاوت است.

البته شناسایی این تعداد یوزپلنگ علت بر وجود تنها 20 قلاده یوز در کشور نیست و با توجه به گستردگی زیستگاه ها و محدودیت منابع و امکانات قطعا تعداد بیشتری یوزپلنگ وجود داشت که در جریان پایش شناسایی نشده بودند، ضمن آن که تمامی زیستگاه‌های یوز در کشور نیز در برنامه پروژه پایش قرار نداشت.

در ادامه پایش اوضاع یوزپلنگ های ایرانی، در سال 1395 دور سوم پایش با نشانه به روز رسانی پارامترهای جمعیتی، با تاکید بر ارزیابی اوضاع یوزپلنگ ماده و زاد آوری در دستور کار قرار داده شد و در حال حاضر یوزپلنگ در کشور عزیزمان ایران تنها فقط 30 قلاده است.

کاهش امنیت زیستگاه ها یکی از مهمترین عوامل کم کردن زاد و ولد یوزپلنگ ها به شمار می‌رود و در حال حاضر فقط 30 قلاده از این حیوان در کشور عزیزمان ایران وجود دارد.

کاهش امنیت زیستگاه های یکی از مهمترین عوامل کم کردن زاد و ولد یوزپلنگ ها به شمار می‌رود. یوزپلنگ در صورت احساس کم کردن امنیت در منطقه زندگی خود از زاد و ولد خودداری می‌کند و یا توله های خود را رها کرده و آن منطقه را ترک می کند.کاهش امنیت لزوما با تخریب زیستگاه همراه نیست و فعالیت های گوناگون از جمله تردد بیش از حد، اکتشافات و فعالیت های معادن و غیره می تواند امنیت این مناطق را تا حد زیادی کم کردن دهد.

هم اکنون با مشخص شدن جمعیت بسیار کوچک و شکننده یوزپلنگ آسیایی، حفظ این گونه ارزشمند نیازمند عزم ملی و حمایت تمامی دستگاه های دولتی و غیر دولتی خواهد بود.

خبر اینستاگرامی ظریف به‌مناسبت روز ملی یوزپلنگ ایرانی

به گزارش خبرنگار حوزه محیط زیست گروه اجتماعی گروه تحریریه سایت جوان؛ محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در صفحه اینستا گرام خود به مناسبت روز ملی یوزپلنگ ایرانی ویدیویی را منتشر کرد.

وی گفت: نهم شهریورماه روز ملی یوزپلنگ ایرانی هست. این روزها ما با چالش های جدی محیط زیستی مانند خشکسالی و پدیده گرد و غبار که بسیاری از هموطنانمان را به شدت زحمت می دهد، مواجه هستیم. این چالش ها بیانگر این واقعیت است که ما در گذشته با محیط زیست خودمان و با مخلوقات خداوند که در استفاده از این محیط زیست با ما شریک هستند مهربان نبوده‌ایم.

لزوم توجه و حمایت از یوزپلنگ ایرانی ، فقط 30 قلاده یوزپلنگ ایرانی باقی مانده است

ظریف تصریح کرد:‌ یوزپلنگ ایرانی یکی از نمونه های در خطر انقراض هست. تلاش ما جهت حفظ یوزپلنگ ایرانی جهت آشتی با محیط زیست و زیستن در یک محیط مهربان تر با همه مخلوقات خداوند است.

انتهای پیام/

واژه های کلیدی: پلنگ ایرانی | برنامه | ایرانی | یوزپلنگ | جمعیت | تصویر | ایران | امنیت | ایرانی