مصوبه ممنوعیت تسلیحات هسته‌ای سنگی جلوی پای اربابان سلاح‌های کشتار جمعی
سند حقوقی که به تازگی در مجمع عمومی شرکت ملل متحد به رای ۱۲۲ کشور رسیده است می‌تواند مقدمه تحولی تازه در بخش ممنوعیت سلاح‌های هسته‌ای باشد.
به گزارش خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی گروه تحریریه سایت جوان، سلاح‌های هسته‌ای آخرین دستاورد تکنولوژیک بشر در حوزه تسلیحات و مخربترین ابزار نظامی ساخته دست بشر است که شدت اثرات ناشی از کاربرد آن قابل قیاس با سایر‌ها سلاح‌های کشتار جمعی نیست. آثار غیر قابل کنترل و مهیب این سلاح‌ها دیوان بین المللی دادگستری (رکن قضائی و مهم شرکت ملل متحد)، را در رای مشورتی سال ۱۹۹۶، به این نتیجه رهنمون ساخت که اثرات کاربرد سلاح‌های هسته‌ای در وقت و مکان نگنجیده و کاربرد آن‌ها در هر وقت و مکان می‌تواند حیات انسانی، تمدن بشری و کل زیست بوم را به نابودی بکشاند.
مصوبه ممنوعیت تسلیحات هسته‌ای سنگی جلوی پای اربابان سلاح‌های کشتار جمعی
تجربه تاریخی نیز خود گویای این واقعیت هست. تلفات بالای ناشی از کاربرد‌ی سلاح‌های هسته‌ای در هیروشیما و ناکازاکی و تولد نوزادی‌های ناقص‌الخلقه در طول این شصت و چند سال حاکی از عمق فاجعه هست.
انتظار می‌رفت به تدریج با آشکار شدن هر چه زیاد صورت خطرناک این سلاح و خطرات ناشی از کاربرد آن‌ها، جامعه بین المللی در قبال این گونه‌ها سلاح‌ها رویکرد قاطعانه گرفته و کاربرد آن را جرم انگاری کند؛ ولی به تازگی و به دنبال پارگراف ۸ قطعنامه ۷۱/۲۵۸ مجمع عمومی پیش نویس کنفرانسی در خصوص ممنوعیت سلاح‌های هسته‌ای تنظیم شد که با برگزاری سه هفته‌ای در محل شرکت ملل در نهایت از دل آن سند حقوقی بیرون آمد که به رای ۱۲۲ کشور رسیده است که در ادامه با وجوه و شمول آن در قیاس با رویه گذشته آشنا می شویم.
سند حقوقی که به تازگی در مجمع عمومی شرکت ملل متحد به رای ۱۲۲ کشور رسیده است می‌تواند مقدمه تحولی تازه در بخش ممنوعیت سلاح‌های هسته‌ای باشد.
رای به پیش نویس معاهده «منع سلاح‌های هسته‌ای» بدعتی جدید
عبارات مهم : استفاده – ممنوعیت روز جمعه ۱۶ تیرماه ۱۳۹۶ نمایندگان کشور‌های مخالف سلاح هسته‌ای بعد از سه هفته نشست و مذاکره فشرده در مقر شرکت ملل متحد در نیویورک، به متن معاهده بین المللی جدیدی رای دادند که می‌گوید «ساخت، آزمایش، تولید، اکتساب، تملک، انباشت، انتقال، استفاده و ترساندن به استفاده از سلاح هسته‌ای» تحت هر شرایطی ممنوع هست. طبق این سند حقوقی، کشوری که دارنده سلاح هسته‌ای است و به عضویت این معاهده در می‌آید باید زرادخانه هسته‌ای و تمامی تاسیسات مرتبط با آن را طی یک مهلت زمانی مشخص منهدم کند.
هدف سند حقوقی ممنوعیت سلاح هسته‌ای چیست؟
نشانه مهم این سند حقوقی ممنوعیت سلاح هسته‌ای، ایجاد هنجار حقوقی جهت بدنام کردن دارندگان سلاح هسته‌ای و ایجاد فشار سیاسی جهت اجرای تعهدات خلع سلاح هسته‌ای هست. این معاهده جهت نخستین بار ۷۰ سال بعد از استفاده آمریکا از سلاح هسته‌ای در هیروشیما و ۵۰ سال بعد از انعقاد معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای (ان پی تی)، از نظر حقوقی تملک، تولید، استفاده یا ترساندن به استفاده از سلاح هسته‌ای را تحت هر شرایطی به طور کامل ممنوع می‌کند.
مصوبه ممنوعیت تسلیحات هسته‌ای سنگی جلوی پای اربابان سلاح‌های کشتار جمعی
دارندگان سلاح‌های هسته‌ای مخالف مهم معاهده تازه
مذاکره و تدوین این معاهده بیانگر نارضایتی عمیق و گسترده کشور‌های غیر هسته‌ای عضو ان پی تی از اوضاع تبعیض آمیز حاکم در ان پی تی به ویژه عدم اجرای تعهدات خلع سلاح هسته‌ای هست. از سوی دیگر کشور‌های دارنده سلاح هسته‌ای عضو ان پی تی که داشتن سلاح هسته‌ای و استفاده یا ترساندن به استفاده از آن را حق قانونی خود می‌دانند با هر گونه تلاش و حرکتی جهت ممنوعیت عام و غیر تبعیض آمیز سلاح هسته‌ای یا خلع سلاح هسته‌ای مخالف هستند و به همین علت این دسته از کشورها حضور در این مذاکرات را تحریم کردند. اکثر دول عضو ناتو و دیگر کشورهایی که تحت چتر هسته‌ای آمریکا هستند به خاطر فشار و دستور آمریکا، در این مذاکرات غایب بودند.
رای به منع سلاح‌های هسته‌ای ، تحول بین المللی بسیار مهمی محسوب می‌شود لیکن نتیجه فرایندی است که طی آن اکثریت کشور‌های غیر هسته‌ای تصمیم گرفته اند به سازوکار و دستورکاری که قدرت‌های بزرگ هسته‌ای طی نیم قرن اخیر با نشانه حفظ منافع و تسلیحات هسته‌ای ارزش در سطح بین المللی تعریف و پیاده کرده بودند، «نه» بگویند و هنجار سازی در مورد ممنوعیت داشتن سلاح هسته‌ای و استفاده از چنین تسلیحاتی را خود به دست بگیرند.
قرار است این معاهده در ۲۹ شهریورماه امسال جهت امضا در نیویورک مفتوح گردد که با شروع نشست عالی رتبه مجمع عمومی همزمان خواهد بود.
اعتراض کشور‌های دارنده سلاح هسته‌ای به معاهده
دیوان بین المللی دادگستری در تاریخ ۸ ژوئیه ۱۹۹۶ در خصوص مشروعیت کاربرد سلاح‌های هسته‌ای رای صادر کرد، از همان روز‌های بعد از نخستین انفجار هسته‌ای در اواخر جنگ جهانی دوم، مسئله مشروعیت کاربرد سلاح‌های هسته‌ای به صورت جدی مطرح می‌شود. البته در آغاز، دولت ژاپن که قربانی این سلاح تازه بود، در یک یادداشت دیپلماتیک در تاریخ ۱۰ اوت، استفاده از این سلاح را مغایر با حقوق بین الملل عمومی تلقی می‌کند و به دنبال آن کمیته بین المللی صلیب سرخ نیز بر این توصیه تاکید دارد که استفاده از این سلاح، عواقب هولناکی را در بر دارد بنابراین، جامعه بین المللی باید کوشش‌هایی را جهت جلوگیری از استفاده از این سلاح به عمل بیاورد.
سند حقوقی که به تازگی در مجمع عمومی شرکت ملل متحد به رای ۱۲۲ کشور رسیده است می‌تواند مقدمه تحولی تازه در بخش ممنوعیت سلاح‌های هسته‌ای باشد.
در وقت تصویب چهار کنوانسیون ژنو ۱۹۴۹ در مورد حقوق درگیری‌های مسلحانه نیز همین کمیته بر این توصیه تاکید مجدد کرد. جامعه بین المللی، بویژه کشور‌های دنیا سوم در این امر کوشا بودند و در سال ۱۹۶۱ میلادی مجمع عمومی شرکت ملل، با همت نهضت عدم تعهد، قطعنامه‌ای صادر می‌کند که استفاده از سلاح هسته‌ای را مغایر با منشور ملل متحد و یک جنایت بین المللی قلمداد می‌کند.
این قطعنامه یکی از بحث انگیزترین قطعنامه‌های مجمع عمومی شرکت ملل بود و عملاً در وقت رای گیری، اعضای ملل متحد به دو دسته «آن‌هایی که طرفدار این قطعنامه بودند» و «آن‌هایی که مخالف بودند» تقسیم شدند و به صورت رای ممتنع یا رای منفی، مخالفت خود را با این قطعنامه اعلام کردند و این حکایت از این می‌کند که مسئله، بسیار حساس و مهم بوده هست. علت آن هم این بود که دو دسته مذکور متعلق به پیمان‌های نظامی آتلانتیک شمالی (ناتو) و پیمان ورشو بودند و این عقیده را داشتند که سلاح هسته ای، می‌تواند ضامن صلح بین المللی باشد.
NPT خلع سلاح را به مذاکره محدود کرد
به گزاش گروه تحریریه سایت، ماده ۶ NPT (پیمان منع سترش سلاح‌های هسته‌ای) بر خلع سلاح کامل و جامع هسته‌ای تاکید دارد، چون دولت‌های عضو این کنوانسیون متعهد می‌شوند با حسن نیت مذاکراتی را به منظور خلع سلاح جامع و کامل هسته‌ای انجام دهند.
مصوبه ممنوعیت تسلیحات هسته‌ای سنگی جلوی پای اربابان سلاح‌های کشتار جمعی
این کنوانسیون در سال ۱۹۶۸ به تصویب رسیده است و در حال حاضر که نزدیک به سی سال از انعقاد آن می‌گذرد، ولی مذاکره هنوز شروع نشده هست. کشور‌های عضو نهضت عدم تعهد همواره بر این ماده تاکید دارند و خواستار شروع مذاکرات به منظور خلع سلاح کامل هستند و همه ما می‌دانیم علت تاخیر در این مذاکرات چیست. آیا که دولت‌های دارای سلاح هسته‌ای بر دستی نیافتن به قانون جهت خلع سلاح کامل و جامع مقاومت می‌کنند.
لذا مطلبی که در رای دیوان بین المللی دادگستری اهمیت بسیار زیادی دارد این است که دولت‌ها را موظف می‌کند طبق ماده ۶ جهت دستیابی به یک نتیجه ملموس متعهد شوند که در نتیجه آن خلع سلاح جامع و کامل صورت پذیرد. در مجمع عمومی شرکت ملل نیز همواره خواستار شروع مذاکرات جامع جهت دسترسی به یک خلع سلاح کامل و جامع هستند.
مواضع جمهوری اسلامی در خصوص معاهده تازه خلع سلاح هسته‌ای
سند حقوقی ممنوعیت سلاح‌های هسته‌ای در مقر شرکت ملل به تصویب رسید و در آخر این کنفرانس رضا نجفی نماینده دائم کشور عزیزمان ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی حمایت کشورمان را از تلاش‌های بین المللی جهت امحای کامل این سلاح‌ها اعلام کرد.
نجفی به نمایندگی از کشورمان قویاً از نشانه این معاهده در ممنوع کردن تملک و استفاده یا ترساندن به استفاده از سلاح‌های هسته‌ای در دنیا حمایت کرد و با اشاره به اینکه کشور عزیزمان ایران خود یکی از قربانیان سلاح‌های کشتار جمعی هست، به فتوای رهبر معظم انقلاب مبنی بر حرام بودن سلاح‌های کشتار جمعی نیز اشاره کرد و اقدام کنفرانس در اشاره به نقش رهبران مذهبی در تلاش جهت امحای کامل سلاح‌های هسته‌ای در متن معاهده را مورد تقدیر قرار داد.
وی با یادآوری خطرات سلاح‌های هسته‌ای رژیم صهیونیستی در منطقه حساس خاورمیانه گفت: پیشنهاد کشور عزیزمان ایران در ایجاد منطقه عاری از سلاح هسته‌ای در خاورمیانه یکی از نمونه‌های تلاش کشورمان جهت برطرف خطر این سلاح‌ها از منطقه بوده است.
نمی‌توان به قواعد عرفی بی تفاوت بود
چنین به نظر می‌رسد که بخش اعظم ترتیبات کنوانسیون‌ها تبدیل به قواعد عرف بین‌الملل شده هست. این به این معنی است که کشورها در صورت عدم الحاق به کنوانسیون‌ها نیز در برابر استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی آزاد نیستند، بنابراین قواعدی مانند عدم تکثیر سلاح هسته‌ای، عدم دستیابی به سلاح‌های شیمیایی، عدم دستیابی به سلاح‌های بیولوژیک، کشورهایی را که تاکنون به آسانی و با استناد به کنوانسیون‌هایی که مطامع آنان را تطمیع می‌کند مصونیت می‌بخشیدند از داشتن و یا استفاده از سلاح‌های منع و یا حداقل به این واکنش‌ها آنان مشروعیت نمی‌بخشد.
انتهای پیام/
حمایت کشور عزیزمان ایران از ممنوعیت استفاده از سلاح‌های هسته‌ای
واژه های کلیدی: استفاده | ممنوعیت | مذاکرات | قطعنامه | مذاکره | سلاح های هسته ای | ایران | آمریکا
مصوبه ممنوعیت تسلیحات هسته‌ای سنگی جلوی پای اربابان سلاح‌های کشتار جمعی