بحران نمک قم بیخ گوش پایتخت ایران

بحران نمک قم بیخ گوش تهران

عبارات مهم : ایران

با این حال روز گذشته در دانشگاه بافایده قم همایشی برگزار شد با عنوان نخستین همایش «بحران دریاچه نمک و پدیده گردوغبار در حوضه مرکزی ایران» که در آن مسئولان وزارتخانه ها و دستگاه های مهمی حضور داشتند و هر کدام از منظر خود عنوان این دریاچه و بحران ترسناکی که حیاتش را ترساندن می کند، بررسی کردند، مسئولانی از شرکت مدیریت بحران کشور، شرکت هواشناسی، وزارت نیرو، شرکت محیط زیست و… معضل خشکی و بی آبی که دریاچه نمک قم با آن دست به گریبان است، در صورتی که رخ بدهد، تبعات توفان هاي نمکی آن جمعیت چند میلیونی شهر پایتخت ایران و شهرهای هم جوار آن را به خطری بزرگ خواهند انداخت.

بحران نمک قم بیخ گوش پایتخت ایران

٢٠ میلیون مترمکعب آب فراشور

یکی از سخنرانان این مراسم مدیر شرکت برنامه و بودجه استان قم بود. او در صحبت های خود آمار و ارقامی مهم راجع به این دریاچه بیان کرد.

دریاچه بزرگ و مهم قم، نزدیک به پرازدحام‌ترین مراکز جمعیتی کشور که با مشکلاتی مشابه تالاب‌های دیگر کشور عزیزمان ایران درگیر است، مغفول ماند و تاکنون کسی جهت حل م

سیدحسن رضوی با اشاره به یک مصوبه شورای عالی آب راجع به تخصیص داده شده است حقابه زیست محیطی در حوضه های آبریز اظهار كرد: حقابه زیست محیطی جهت همه کشور در نظر گرفته شده است است که معادل ۱۰ درصد منابع آبی کشور است؛ ولی جهت حوضه دریاچه نمک که بحرانی ترین حوضه است، معادل ۱.۵ درصد در نظر گرفته شده است که همان هم محقق نمی شود. وی با بیان اینکه وزارت نیرو از سال ۹۴ یک متر مکعب از این حقابه را تخصیص داده شده است نداده است، گفت: مدیریتی را در وزارت نیرو شاهد هستیم که جای تأسف و گریه دارد؛ آب را در سدها نگه می داریم تا تبخیر شود و به موقع جهت پرسشها زیست محیطی خرج نمی کنیم.

رئیس شرکت برنامه و بودجه استان قم تصریح کرد: بحران دریاچه نمک با این رفتارها و برخوردهایی که دارد انجام می شود، خطرناک تر از بحران دریاچه ارومیه است.

رضوی با اشاره به اینکه اگر به این پرسشها توجه نشود، مرکز کشور مشکلاتی شبیه به خوزستان پیدا خواهد کرد، ابراز كرد: اگر بی توجه از کنار این پرسشها عبور کنیم، به نقطه ای خواهیم رسید که نه پول جواب خواهد داد و نه زمان.

بحران نمک قم بیخ گوش پایتخت ایران

وی با اشاره به اینکه آب های سطحی در استان قم ۹۴ درصد کم کردن پیدا کرده، گفت: در کشور این عدد ۴۰ درصد است. باید این واقعیت را بپذیریم که در مدیریت آب با مسائل بسیاری مواجه هستیم. اتفاقات بعدی می تواند بسیار فراتر از اوضاع پیش رو باشد؛ اگر برنامه نداشته باشیم.

وی همچنین در ادامه گفت: در طول سال حدود ٢٠ میلیون مترمکعب آب فراشور از دریاچه نمک وارد دشت های مجاور می شود که خود موجب خشک شدن آب های زیرزمینی و ایجاد پدیده گردوغبار می شود، حرکت آب های فراشور از دریاچه نمک به سمت سفره های زیرزمینی خطرناک است. مساحت دریاچه نمک قم در حدود ٩ میلیون هکتار بوده و ٢٦ درصد از جمعیت کشور در این محدوده قرار دارند که ٧٨ درصد از ساکنان این حوزه را شهرنشین و ٢٣ درصد را روستانشینان تشکیل می دهند. پدیده گردوغبارها و بیابان زایی به واسطه نبود مدیریت مورد نیاز به وجود آمده و معضلی فراملی است و در حال حاضر هفت استان درگیر بحران های دریاچه نمک قم هستند. در واقع در این محدوده ١٠٥ هزار هکتار منشأ بزرگ گردوغبار داریم که ٩٠٠ هکتار آن اراضی کشاورزی است.

دریاچه بزرگ و مهم قم، نزدیک به پرازدحام‌ترین مراکز جمعیتی کشور که با مشکلاتی مشابه تالاب‌های دیگر کشور عزیزمان ایران درگیر است، مغفول ماند و تاکنون کسی جهت حل م

مصرف آب قم در ۱۵ سال ٢ برابر شد

هدایت فهمی، معاون دفتر برنامه ریزی آبفای وزارت نیرو، دیگر سخنران این همایش بود. او در سخنان خود با اشاره به بحران دریاچه نمک گفت: مصرف آب در ۱۵ سال اخیر در قم دو برابر شده است و سرانه مصرف آب کشاورزی این ناحیه نیز ۳۵ درصد زیاد کردن داشته است.

بحران نمک قم بیخ گوش پایتخت ایران

وی با اشاره به اوضاع دسترسی به آب در حوضه آبریز دریاچه نمک اظهار كرد: سرانه تأمین آب در این حوضه ۳۴۰ مترمکعب به ازای هر نفر است. این در حالی است که بر اساس استانداردها کمتر از ۵۰۰ متر مکعب کمبود وخیم محسوب می شود. وی با اشاره به اینکه تمام دشت های حوضه دریاچه نمک ممنوعه است، افزود: انتقال آب از سد دو توبه و بند علیخان به دشت مسیله که هفت درصد پیشرفت دارد، از جمله پروژه های این حوضه است.

البته باید توجه داشت که دمای هوای ایستگاه هواشناسی قم نشان می دهد دمای میانگین اینجا در مدت ۳۰ سال به میزان دو درجه اوج رفته است؛ به گونه ای که در قم تعداد روزهایی با دمای بیش از ۴۴ درجه در ۳۰ سال اخیر سه برابر شده است و زیاد کردن دما منجر به زیاد کردن ۱۲ درصد تبخیر شده است و بارش ۱۰ درصد کم کردن پیدا کرده است.

معاون دفتر برنامه ریزی آبفای وزارت نیرو با اشاره به کسانی که نسبت به سدسازی انتقاد می کنند، ادامه داد: آب شرب قم از این سدها تأمین می شود و تصور کنید اگر سدها وجود نداشت، شهر قم چه وضعیتی داشت.

وی با بیان اینکه رژیم بارندگی در قم دچار تغییر شده، افزود: تعداد بارش های بیش از ۱۰ میلی متر زیاد کردن پیدا کرده که این بارش ها تبدیل به جریان رودخانه ای نمی شوند. میزان آب های سطحی در ۳۰ سال اخیر در قم نیز تا ۴۰ درصد کم کردن پیدا کرده و در دو رودخانه مهم قم تقریبا خروجی صفر داشته اند. درهمین حال در ۱۵ سال اخیر میزان مصرف آب در قم دوبرابر شده است و سرانه مصرف آب کشاورزی هم در این مدت ۳۵ درصد رشد داشته که این عدد بسیار بالاتر از استانداردهای جهانی است. میزان فرسایش در استان قم نیز حدود ۱۵ تن در هکتار است که سه برابر میزان فرسایش در آسیا و چهاربرابر دنیا است.

فهمی افزود: این بحران سرزمینی تنها در این مباحث زیست محیطی نخواهد ماند. وی با اشاره به اینکه کشور ما به تغییرات گسترده در شیوه حکمرانی آب نیاز دارد، اظهار كرد: باید در سیاست هایمان تجدیدنظر کنیم. کشوری که با صدمیلیارد مترمکعب آب تجدیدپذیر، همین آب را مصرف می کند و درجه خودکفایی در مواد غذایی ۶۴ درصد است، به شرایط مطلوبی نرسیده است.

معاون دفتر برنامه ریزی آبفای وزارت نیرو با اشاره به اینکه در کشاورزی باید سیاست خوداتکایی به کار ببریم، نه خودکفایی ادامه داد: وزارت نیرو مطابق وظیفه ای که شورای عالی آب برعهده آن گذاشت، آب قابل برنامه ریزی را جهت حوضه آبریز دریاچه نمک در استان قم ۶۱۸ میلیون مترمکعب ابلاغ کرده درحالی که در این حوضه ۸۳۰ میلیون مصرف داریم.

معاون دفتر برنامه ریزی آبفای وزارت نیرو استفاده از پساب شهرها و مناطق مجاور مانند پایتخت ایران را از دیگر راه های نجات دریاچه نمک دانست و گفت: جهت قم به ظرفیت ۶۰ میلیون مترمکعب از پساب پایتخت ایران تخصیص داده شده است است. اصلاح و ساماندهی بستر حریم رودخانه ها از دیگر اتفاقاتی است که جهت اصلاح شرایط باید بیفتد، چراکه شرایط در رودخانه طوری شده است و موانع مختلفی به وجود آمده که حتی اگر آب رها شود چیزی به دشت ها نمی رسد. توجه به مسئله آمایش سرزمین توصیه دیگری بود که فهمی به آن اشاره کرد تا به وسیله آن مدیریت به هم پیوسته منابع آب اتفاق بیفتد. وی با بیان اینکه ارتقای بهره وری یک وظیفه ملی و میهنی است، اظهار كرد: در هیچ کشوری چنین اوضاع اسفناکی در کشاورزی وجود ندارد.

اَبَر بحران گردوغبار

معاون وزیر کشور و رئيس شرکت مدیریت بحران نیز که در این همایش سخن می گفت، تأکید کرد: دریاچه نمک در حال مردن است و امروز در تلاشیم در جهت جلوگیری از بیابان زایی راهکاری جهت نجات آن پیدا کنیم، چراکه این دریاچه در صورت خشک شدن گردوغبارهای نمکی به دنبال دارد و این مسئله تهدیدی جدی جهت کشور است.

اسماعیل نجار افزود: بحث گردوغبارها به عنوان یک اَبَر بحران مطرح است که جان و سلامت مردم را ترساندن می کند، به همین علت دولت تمام تلاش خود را در مجامع بین المللی به کار می گیرد تا با کشورهای کانون این بحران که در اطراف کشور عزیزمان ایران قرار دارند، مذاکرات مؤثری را انجام دهد، ولی حل این مسئله در وقت کوتاه امکان پذیر نیست و نتیجه بخش بودن این تلاش ها نیاز به راهبردهای بلندمدت دارد.

وی با بیان اینکه کمبود آب در بخش های متفاوت کشور وجود دارد، ادامه داد: ما با وجود داشتن صدمیلیارد مترمکعب آب تجدیدشونده همچنان با کمبود آب شرب و صنعت و کشاورزی مواجه هستیم. درهمین حال برداشت های بی رویه آب از سفره های زیرزمینی یکی از چالش های جدی است و درهمین راستا برداشت غیرمجاز از چاه های آب تمام دشت های کشور ممنوع اعلام شد، این در حالی است که ما نیاز به امنیت غذایی و اشتغال داریم و باید جهت این عنوان فکری اساسی کرد، چراکه این ممنوع اعلام کردن در سطح گسترده کشور را با مشکلاتی مواجه مي كند و باید در این زمینه راهکاری مناسب اندیشید.

نجار ادامه داد: ٣٥٠ هزار چاه غیرمجاز در سطح کشور وجود دارد که برداشت های بی رویه از آن کشور را با بحران مواجه كرده است و در طول این سال ها حتی موفق به مسدودکردن یک چاه غیرمجاز هم نشده ایم. چاه های مجاز در جهت برداشت آب مدیریت می شوند، ولی نظارتی بر چاه های غیرمجاز وجود ندارد و ما را با بحران همراه مي كند. این چاه های غیرمجاز، قنوات، چشمه ها و منابع آبی را از میان برد و امنیت غذایی کشور را نیز ترساندن کرد.

وی عنوان کرد: بسیاری از چاه های غیرمجاز حتی با نظر بعضی از دولت های گذشته مجاز شدند و همین امر بر بحران آب کشور افزوده است.

دیگر سخنران این همایش مدیر شرکت هواشناسی کشور بود. او هم در سخنان خود گفت: خاورمیانه پس از صحرای آفریقا دومین چشمه بزرگ تولید ریزگرد در دنیا است.

داوود پرهیزکار با اشاره به اینکه شرایط خشک و کم بارش در منطقه ناشی از گردش کلی جو است، گفت: در نیمکره شمالی و جنوبی سه حلقه جریان هوا را مشاهده می کنیم که قرینه هم عمل می کنند و موجب فرونشینی هوا و کم کردن بارش شده است اند، این انرژی های هوا بسیار وسیع و بزرگ هستند و بشر نمی تواند تغییری در آن ایجاد کند ما هم باید بپذیریم که کشورمان یک کشور کم آب است.

به گفته وی، دو عامل را می شود جهت فراوانی پدیده گردوخاک در نظر گرفت که یکی خشک سالی و دیگری توسعه ناپایدار است. در مسئله خشک سالی تکرار کم بارشی را در کشور داریم که مدام اتفاق افتاده و یک درجه دمای جو زمین نسبت به دوره پیش از صنعتی شدن زیاد کردن پیدا کرده است.

رئیس شرکت هواشناسی کشور و معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: بحران گردوغبارها و دریاچه نمک در حوزه پژوهش و ظرفیت های علمی قابل حل است و باید در این راستا به ظرفیت سازی پرداخت، بدون تردید بحران ریزگردها و مسئله دریاچه نمک قم مشکلاتی را در پی دارد که بدون همکاری های عمومی نمی توان آن را حل کرد.

خطر دریاچه نمک جهت ٦ استان

دبیر کارگروه تثبیت گردوغبار دریاچه ارومیه نیز که به این همایش دعوت شده است بود، در صحبت های خود با اشاره به تدوین سند آمایش جهت استان قم در ۱۰ سال گذشته گفت: در کشور اسناد آمایش بدون توجه رها شده است و اجرائی نمی شوند.

محمد جعفری اظهار كرد: به اعتقاد من مسئله بحران آب به علت سوءمدیریت در کشور اتفاق افتاده است. تقریبا ۱۰ درصد جمعیت دنیا درگیر با مسئله گردوغبار هستند، کشور ما در کمربند خشک قرار گرفته و استان قم هم جزء محدوده نیمه خشک کشور است. دریاچه نمک در صورت خشک شدن علاوه بر قم، شش استان دیگر را هم ترساندن می کند که ۲۶ درصد جمعیت کشور عزیزمان ایران را مشمول بر می شود.

دبیر کارگروه تثبیت گردوغبار دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه قطع حقابه از رودخانه هایی مانند شورقمرود و قره چای از جمله دلایل ایجاد این بحران است، گفت: عدم مدیریت صحیح آب در بالادست از دیگر دلایل به وجودآمدن بحران دریاچه نمک است، از طرفی حقابه زیست محیطی دریاچه نمک ۱۵۴ میلیون مترمکعب است، ولی همین میزان هم تخصیص داده شده است نمی یابد.

اخبار اجتماعی – شرق

واژه های کلیدی: ایران | برنامه | دریاچه | استان قم | استاندارد | بحرانی ترین | برنامه ریزی | اخبار اجتماعی