محیط زیست به کما رفت ، عاقبت هیرکان به کجا رسید؟

رئیس شرکت حفاظت محیط زیست گفت: در مورد فوت هیرکان هنوز نمی‌توانیم نظر قطعی را اعلام کنیم آیا که اگر پنهان کاری صورت گرفته باشد، تخلف است و باید پیگیری شود.

به گزارش خبرنگار حوزه محیط زیستگروه اجتماعی گروه تحریریه سایت جوان؛ مرداد 93 افرادی ناشناس از طریق پیامک به مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان وجود دو توله پلنگ ماده و نر در نزدیکی اداره محیط زیست شهرستان کردکوی اطلاع داده می شود.

این دو توله پلنگ که هیرکان و ورکان نام گرفتند به اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان انتقال یافته و به مدت دو سال به وسیله مسئولان این اداره نگهداری شدند و با وجود اینکه متخصصان حیات وحش، اعتقاد بودند با فنس کشی راحت و تخصیص داده شده است فضایی مناسب می توان این دو پلنگ ارزشمند را طی چند ماه با زندگی در محیط زیست سازگار و سپس در صورت اطمینان از توانایی ادامه حیات آنها در طبیعت، رهاسازی کرد، ولی بعد از دو سال نگهداری در قفس با خرید دو قلاده در نهایت، سوم شهریورماه سال گذشته با وجود مخالفت های عده ای از کارشناسان، هیرکان (پلنگ ماده) با حضور معصومه ابتکار مدیر شرکت حفاظت محیط زیست کشور، در پارک ملی گلستان رهاسازی شد.

عبارات مهم : بازرسی محیط – حیوانات

گروهی اعتقاد بودند که این پلنگ ها نمی توانند در محیط زیست ادامه حیات دهند، ولی گروهی دیگری با این نظر که این دو پلنگ می توانند در محیط زیست زندگی دوباره داشته باشند، اظهار نظر می کردند و بعضی از کارشناسان دیگر اعتقاد بودند که اگر این حیوان ها در محیط زیست رها شوند ممکن است به انسان آسیب برسانند و یا مورد شکار قرار گیرند و این دو پلنگ تحت هیچ شرایطی آموزش شکار و دفاع از خود را ندارند، ولی جدی شدن رها سازی این دو پلنگ در محیط زیست با شرایط خاص ایی صورت گرفت، با تمام امنیت و ایمنی کامل و با هماهنگی معاونت محیط طبیعی شرکت حفاظت محیط زیست به صورت موقت در فضایی نیم هکتاری رها شدند.

یک هفته ای بود که شاهدان عینی، از فوت پلنگی که یک ماه از رها سازیش گذشته و بعد تلف شده است بود، پرده برداشتند. پلنگی که از روز رهاسازی تا همین چند روز پیش، فعالان محیط زیست و رسانه ها جویای حال و روزش بودند و مسئولان محیط زیست استان گلستان، همواره زنده بودنش را اطمینان می دادند.

ادعای بقای هیرکان در پارک ملی گلستان، ولی چندان باورکردنی به نظر نمی رسید، هر چه که بود ادعای زنده بودن و رهاسازی موفقیت آمیز هیرکان در پارک ملی گستان مکررا به وسیله مسئولان محیط زیست استان گلستان در رسانه ها اعلام می شد. ادعایی که تنها مستندش، نقشه ای بود که به گفته مسئولان محیط زیست گلستان، مسیر حرکت پلنگ را با استفاده از سیگنال های دریافتی از ردیاب ماهواره ای راه اندازی شده است برگردن حیوان به نمایش می گذاشت. این در حالی است که متخصصان و فعالان حیات وحش، عدم ثبت حتی یک تصویر از این پلنگ طی 9 ماه را شبهه برانگیز عنوان می کردند آیا که بر این باور بودند که با توجه به مهجز بودن هیرکان به گردنبند ردیاب، ثبت تصاویری از این حیوان با استفاده از دوربین تله ای به سادگی امکان پذیر است.

در روزهای اخیر معاون محیط طبیعی حفاظت محیط زیست گلستان خبر فوت پلنگ ماده را تکذیب کرد. ولی محیط بانان منطقه در تصویر العمل به این تکذیبیه مبنی بر اینکه سیگنال های حیاتی ردیاب راه اندازی شده است بر گردن هیرکان، همچنان قابل دریافت هست، می گویند: گردنبند ردیاب این پلنگ، بعد از کشف لاشه، از حیوان جدا شده است و به دستور یک مقام مسئول به وسیله محیط بانان در منطقه جابه جا می شود تا مسیر حرکت ثبت شده، مستندی کاذب جهت زنده بودن هیرکان به دست مسئولان دهد!

محیط بانان با اظهار بی اطلاعی از علت دقیق فوت این ماده پلنگ، خبر از دریده شده است بودن لاشه در وقت کشف داده و می گویند: اجازه کالبد شکافی داده نشده و لاشه به مدت سه ماه در فریزر دفتر پارک ملی گلستان نگهداری و سپس به دستور معاون پایش و نظارت محیط زیست در منطقه دفن شد.

محیط بانان، علت مهم پنهان کردن خبر فوت هیرکان را تلاش مسئولان محیط زیست استان جهت رهاسازی ورکان، برادر هیرکان عنوان کرده و بر این باورند خبر کشف لاشه هیرکان، رهاسازی ورکان را که مسئولان جهت آن برنامه ریزی می کنند با مسئله جدی مواجه خواهد ساخت.

اسماعیل مهاجر مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گلستان در این ارتباط می گوید: رهاسازی هیرکان موافق و مخالف بسیار داشت. ولی اکثر متخصصان بین المللی و داخلی اعتقاد بودند یک ساعت زندگی در محیط زیست جهت پلنگ ها بهتر از ۱۰۰ سال زندگی در اسارت هست. قطعاً هیرکان زنده نیست، چند روز قبل قلاده اش پیدا شده است است ولی اینکه علت فوت این ماده پلنگ چه بود به وسیله شکارچی غیرمجاز و یا به علت رفتن در قلمرو حیوانات دیگر کشته شده است این عنوان مشخص نیست؛ ولی اینکه می گویند تنها ۳۵ یا ۳۸ روز زنده بوده صحت ندارد چون اسناد و مدارک (عکس ها و مسیرهای ردیابی شده است از قلاده هیرکان) چیز دیگری را نشان می دهد.

وی در ادامه افزود: بعد از رهاسازی توله پلنگ ها و نتیجه ندادن پیگیری جهت یافتن ارسال کننده پیام، چون تجربه نگهداری از حیات وحش را در کشور عزیزمان ایران و استان نداشتیم و اصلا نمی دانستیم از آن ها چگونه باید حفاظت کنیم و چه رژیم غذایی جهت هیرکان و ورکان مناسب هست. به همین علت از متخصصان داخلی و خارجی مشورت گرفتیم.

پرفسور آدریین و زن دکتر لنی هارت که جهت روی فک های خزری سال ها کارکرده اند آموزش ها و مشاوره های مورد نیاز در خصوص نگهداری و رژیم غذایی توله پلنگ ها را به ما دادند. در مورد رهاسازی هم از متخصصان داخلی و خارجی و اساتید بزرگ محیط زیست طبیعی و حیات وحش مانند دکتر کیابی و قائمی مشورت گرفتیم. رهاسازی هیرکان کاملاً علمی بود.

این ادعا ولی ساعاتی بعد از مطرح شدن در نشست خبری اسماعیل مهاجر، از سوی بهرام حسن زاده کیابی، استاد دانشکده علوم زیستی دانشگاه شهید بهشتی تکذیب شد.

وی گفت: اینکه با من راجع به رهاسازی هیرکان مشورت شده است بود را من کاملاً رد می کنم. به هیچ وجه با من مشورت نشد و هیچ کس هم با من صحبتی نکرد. هنگامی که کار را انجام دادند ما فیلم ها و عکساشون را دیدیم و در جریان گرفتیم. حیوان رها کردن اصلاً به این سادگی نیست و فاکتورهای متعددی را باید در نظر گرفت و دید هر کدام تحت چه شرایطی هستند.

مهاجر همچنین علاوه بر مایه گذاشتن از نام متخصصان داخلی، مدعی است نگهداری و رهاسازی هیرکان با مشاوره کارشناسان خارجی صورت گرفته و تاکید می کند: پرفسور آدریین و زن دکتر لنی هارت که جهت روی فک های خزری سال ها کارکرده اند آموزش ها و مشاوره های مورد نیاز در خصوص نگهداری و رژیم غذایی توله پلنگ ها را به ما دادند. ولی آیا دو فرد نامبرده، صلاحیت اظهار نظر راجع به نگهداری و رهاسازی پلنگ را دارند؟

آدریان دی یونگ، عضو کمیته متخصصان شنگ در IUCN هست، تجربه ای در زمینه تحقیقات و یا کار با پلنگ در رزومه خود نداشته و بنابراین صلاحیت اظهارنظر راجع به آینده این گونه ارزشمند بومی کشور عزیزمان ایران را ندارد. ولی آنچه او را با رهاسازی هیرکان پیوند می دهد، شرکتی است که جهت تولید گردنبند ردیاب ماهواره ای تاسیس کرده و اینکه یک پلنگ ایرانی از مشتریان محصولاتش باشد علاوه بر سود حاصل از فروش گردنبند ردیاب، امتیازی قابل توجه در کارنامه شرکتش به حساب می رود.

خانم لنی هارت، هم یک فعال محیط زیست هلندی است که مرکزی به منظور بازپروری فوک های بی مادر، راه اندازی کرده تا این حیوانات را بعد از بازپروری در زیستگاهشان رهاسازی کند. زن لنی هارت، بدون شک نه تنها صلاحیت اظهارنظر راجع به چگونگی نگهداری و رهاسازی یکی از ارزشمندترین گربه سانان دنیا را ندارد بلکه قطعا چنین مشورتی که خارج از حیطه فعالیت ها، تجربیات و دانش ایشان باشد را ارائه نداده اند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گلستان گفت: ما ۲۷ ماه از این دو پلنگ شبانه روزی حفاظت کردیم. ورکان و هیرکان شکار و تغذیه زنده را آموزش دیده بودند، نشانه از این آموزش ها و تربیت ها، رهاسازی آن ها در محیط زیست بود؛ در دولت یازدهم تحویل حیات وحش به باغ وحش تعطیل شد.

کمپین های زیادی جهت تحویل این پلنگ ها به پارک محیط زیست و باغ وحش تشکیل دادیم یک نمونه آن ۹۳/۶/۳۰ «کمپین حامیان توله پلنگ ها» با حدود ۳۰۰ امضا به دست زن ابتکار رسید. از یک سو هزینه نگهداری و تغذیه هیرکان و ورکان بالابود. نظریه و تئوری علمی هم مطرح شد؛ مثلاً در یک فضای یک کیلومتری فنس کشی شده است هیرکان را رها کنیم این کار نیاز به هزینه و تجهیزات داشت. در شرکت چنین اعتباری وجود نداشت و کسی هم همت نکرد، ما هم در فشار بودیم از سوی دیگر با فشار کمپین ها جهت رهاسازی مواجه بودیم. این تمام ماجرا نبود هیرکان (پلنگ ماده) سن زادوولدش شروع شده است بود و باید تعیین وظیفه می شد.

مهاجر تأکید کرد: در مورد هیرکان به دفتر حیات وحش شرکت نامه زدیم و از آن ها امکانات و تجهیزات خواستیم تا نگهداری در محدوده یک هکتاری محصور را پیاده سازی کنیم ولی هیچ جوابی به ما ندادندشبهات در خصوص فوت شاید درست باشد، شاید هم نادرست. تاکنون لاشه هیرکان پیدا نشده و فقط قلاده اش را یافته ایم. ما را متهم به پنهان کاری و پرده پوشانی می کنند ولی کار ما علمی بود و از همان اول نشانه ما کسب تجربه و اعلام نتیجه های علمی بود اصلاً با همین نشانه جهت هر قلاده چهار هزار یورو هزینه کردیم (البته دو هزار یورو هم تخفیف گرفتیم).

یک روز بعد از انتشار خبر فوت هیرکان طی خبری اعلام شد که بازرسی شرکت حفاظت محیط زیست این عنوان را دنبال خواهد کرد. از سوی دیگر علی تیموری مدیرکل حفاظت و مدیریت شکار و صید شرکت حفاظت محیط زیست گفت: شرکت حفاظت محیط زیست طی دو روز آینده نتیجه بررسی ها در خصوص فوت هیرکان را اعلام می کند.

وی با اشاره به خبرهای متناقضی که این روزها در اینترنت مبنی بر اینکه هیرکان تلف شده است هست، گفت: ردیاب و دستگاه کنترلی که پلنگ را ردیابی می کرد هر دو در اختیار اداره کل محیط زیست استان گلستان بوده هست. در چند روز اخیر خبرهای متناقض و مختلفی از اشخاص متفاوت و از مسئولان اداره کل محیط زیست استان گلستان مبنی بر تلف شدن هیرکان انتشار پیدا کرده که این عنوان مورد دفتر بازرسی شرکت حفاظت محیط زیست قرار گرفته است و تا دو روز آینده نتیجه بررسی ها در خصوص فوت هیرکان و وقت فوت او اعلام می شود.

وی ادامه داد: هنوز مشخص نیست چه اتفاقی بر سر این پلنگ آمده هست، ولی ما واقعاً باید این توصیه را بدانیم که آنچه نیت و نشانه شرکت محیط زیست است فرقی نمی کند چه کسی، در چه مسئولیت و در چه جایگاهی در شرکت حفاظت محیط زیست در سطح استان هاست و باید آنچه اتفاق افتاده درست به مردم اطلاع رسانی شود.

مدیرکل حفاظت و مدیریت شکار و صید شرکت حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه صحبت های ضد و نقیضی در مورد این پلنگ وجود دارد، اظهارکرد: بخشی از افراد اعتقاد دارند پلنگ بعد از 35 روز که در محیط زیست رها شده است بود تلف شده است و ردیاب آن روشن بوده و لاشه آن به وسیله اداره کل محیط زیست گلستان بعد از یک مدت وقت فریزکردن دفن شده است هست، ولی بعضی نیز بر این باورند اتفاقی که افتاده عنوان دیگری بوده به همین منظور واحد بازرسی محیط زیست این عنوان را جهت پیگیری کامل و اطلاع رسانی به مردم در دستورکار خود قرار داده هست. آنچه اهمیت دارد این است که اگر شرکت حفاظت محیط زیست و واحد بازرسی به این نتیجه برسد که بعضی از افراد و مسئولان اداره کل محیط زیست استان گلستان اخبار نادرست در اختیار مردم و رسانه ها قرارداده اند، طبق قانون از طریق هیئت تخلفات با آنها برخورد خواهد شد. این موضوعی است که مورد تاکید مدیران ارشد شرکت حفاظت محیط زیست است.

اظهارات تیموری این ذهنیت خوش بینانه را ایجاد کرد که شرکت حفاظت محیط زیست قاطعانه پیگیر پرونده هیرکان است و با تخلفات احتمالی مسئولان اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان به طور جدی برخورد خواهد کرد.

معصومه ابتکار معاون مدیر جمهور و مدیر شرکت حفاظت محیط زیست در این باره می گوید: در مورد فوت هیرکان هنوز نمی توانیم نظر قطعی اعلام کنیم اگر پنهان کاری صورت گرفته باشد، تخلف است و پیگیری می شود.

وی افزود: ابعاد این عنوان باید به طور کامل، روشن شود. به همین علت بخش های متفاوت شرکت حفاظت محیط زیست به خاص بازرسی و حراست به این عنوان پرداخته اند و در حال بررسی آن هستند. باید وقت بدهیم تا بخش بازرسی بتواند گزارش کاملی ارائه دهد.

رئیس شرکت حفاظت محیط زیست گفت: اگر محرز شود که پنهان کاری صورت گرفته و تخلف شده، حتما برخورد می شود، لیکن دروغ گویی کار بدی هست. بررسی های شرکت حفاظت محیط زیست جهت شناسایی مقصر هست. دسترسی آزاد به اطلاعات و صداقت جهت ما اصل است و همه ما تعجب کردیم که چنین مسئله ای مطرح شده، بنابراین آن را با جدیت پیگیری می کنیم و هیچ قصدی جهت پنهان کاری نداریم و اطلاع رسانی نیز در این زمینه صورت خواهد گرفت.

وی تأکید می کند: اگر حتی حداقل وقت را جهت زنده ماندن هیرکان در محیط زیست در نظر بگیریم می دانیم که این رهاسازی آزمونی بوده و نفس آن ارزشمند است که بدانیم حیوانی که در اسارت بزرگ شده است چقدر می تواند در محیط زیست دوام بیاورد؟ شاید بتوان یک آسیب شناسی انجام داد و علت اینکه نتوانسته زیاد از این در محیط زیست دوام بیاورد را کشف و بررسی کرد تا بدانیم که جهت رهاسازی حیوان باید چه دقت ها و حساسیت هایی در نظر گرفته شود.

انتهای پیام/