جامعه‌ای که حق گزینش دارد ، تأثیر انتخابات بر جامعه
يكی از سطوح و عرصه‌های مهم مشاركت سياسی، شركت مردم يک جامعه در انتخابات هست.
به گزارش خبرنگار حوزه شهریگروه اجتماعی گروه تحریریه سایت جوان؛ جستجو در ادبيات موجود در مورد مشاركت سياسی اين نكته را روشن می سازد كه با وجود راه های گوناگون مشاركت و مداخله در سياست، توجه خاصی به « انتخابات»، «مشاركت انتخاباتی» و «حقوق مردم در انتخابات» هست. اهميت مشاركت انتخاباتی باعث شده است كه محور مشاركت سياسی غالباً بر محور مشاركت انتخاباتی بچرخد.
انتخابات، معیاری جهت سنجش تأثیر دموکراسی و کیفیت آن و محکی جهت بررسی مردم سالاری در جامعه به شمار می آید، ولی این که بگوییم انتخابات دقیقا چه تأثیری بر زندگی مردم داشته، در دوره های گوناگون متفاوت هست. انتخابات در یک کشور هنگامی تأثیرگذار است که احزاب شکل گرفته، به تدریج قدرتمند شده است و برنامه های خود را ارایه داده باشند و مردم بر اساس آن برنامه ها رأی دهند و رفته رفته تأثیر آن را ببینند. باید به این مسایل توجه داشته باشیم که از وقت شکل گیری پارلمان در ایران، احزاب قدرتمند داشتیم؟
عبارات مهم : نامزدهای انتخاباتی – دموکراسی
از طرفی احزاب تا چه اندازه با برنامه در انتخابات ظاهر شدند؟ جهت این بررسی هنگامی که سراغ اسناد انتخابات می روید، می بینید اکثر انتخابات برگزار شده است در کشور عزیزمان ایران با توجه به تراکت ها و پوسترهای آن دچار شعارزدگی هست، شعارهای کلی راجع به معیشت، اشتغال، رفاه و غیره ولی هیچ گاه یک سازوکار و روشی جهت شعارهای خود ارایه نمی کنند.
شاید بعضی بگویند مورد نیاز نیست که یک شخص یا جریان انتخاباتی بیاید و تمام برنامه های خود را هنگام کاندیدا شدن ارایه کند، بلکه بسیاری از برنامه ها را می تواند بعد از انتخابات بیان کند. این مورد هم در تاریخ قابل مشاهده هست، افراد بسیاری با برنامه نیم بند در انتخابات شرکت کردند و پیروز شدند؛ ولی بعد از پیروزی حتی در برنامه های نیم بندشان هم به موفقیت نسبی نرسیدند. اگرچه در این میان استثنایی مانند دکتر محمد مصدق داشتیم که بحث ملی شدن صنعت نفت یکی از برنامه ها و شعارهای مهم وی بود که تلاش کرد سیاست ها و برنامه های خود را در این راه متمرکز کند. با این حال، حتی دکترمصدق نیز که تا حدودی در جهت شعارهایی که می داد عمل کند، او نتوانست به یکی از برنامه هایش که اصلاح قانون انتخابات بود، دست پیدا کند.
اگرچه نمی توانیم بگوییم دکتر مصدق دروغ گفت و یا این برنامه در دستورکار دولت وی قرار نگرفت. بلکه کودتای آمریکایی پهلوی باعث شد که دکترمصدق نتواند به برنامه هایش سامان دهد، اگرچه زمینه های بعضی از برنامه ها را طبق اسناد به جامانده فراهم کرده بود. ضمن اینکه باید توجه کرد که بعضی پرسشها انتخابات ما به لحاظ قانون انتخابات است که هنوز هم ادامه دارد. در بررسی هایی که داشتم با نوشته ها و مطالبی مواجه شدم که از دور چهارم مجلس شورای ملی در مطبوعات منعکس شده است و به ایرادها و پرسشها جدی قانون انتخابات پرداخته شده است بود.
انتخابات، در صورتی می تواند نقش شایسته و مؤثر خود را در روند اجتماعی و دموکراتیک ساختن سیاست، بازی کند که مردم از آگاهی و شعور سیاسی بالاتری برخوردار باشند و نسبت به حقوق و نقش خود در معادلات سیاسی و آینده سیاسی ارزش حساس باشند. حساسیت سیاسی، آنها را به صحنه سیاست خواهد کشاند و آگاهی و شعور سیاسی به آنها کمک خواهد کرد که در گزینش خود هوشیارانه تر و دقیق تر عمل کنند و فارغ از گرایشات طایفه ای، منطقه ای، حزبی و غیره به شایسته ترین تیم انتخاباتی رأی دهند تا بتوانند عالی ترین حکومت را جهت اداره کشور، ایجاد کنند.
اهمّیتِ انتخابات، در نتیجه و پیامدی است که جهت کشور و مردم به بار می آورد. از اینجا می توان گفت که دموکراسی به وسیله مردمی ایجاد می شود که آگاهانه در انتخابات شرکت کنند و بعد از انتخابات نیز نقش حفاظت کننده خود را با حساسیت آگاهانه سیاسی در قبال آینده شان، بازی کنند و سیاست نیز زمانی اجتماعی و انسانی می شود که مردم در فعالیت های سیاسی، فعالانه شرکت کنند.
در حالی که امروزه در بسیاری از نقاط دنیا دموکراسی و آزادی به حدی رسیده که انتخابات جزء جدایی ناپذیر زندگی مردم شده؛ هنوز کشورهایی هستند که ادعای حقوق بشری و تمدنشان گوش فلک را پر کرده هست؛ ولی نمی دانند انتخابات چیست. کشورهایی که هر روز موشک می خرند و می خرند و می خرند. کشورهایی که حتی زنان در آن حق رانندگی ندارند. کشورهایی که همه آنها را با نام قطر، عربستان سعودی و امارات می شناسیم.
يكی از مهمترين كاركردهای انتخابات، قاعده مند کردن انتقال قدرت سياسی از گروهی به گروه ديگر هست. فقدان قاعده ای جهت انتقال و توزيع قدرت سياسی و مسئوليت اداره جامعه، مصائب سياسی گوناگونی به دنبال می آورد. ايمان به وجود و كاركرد انتخابات به گروه هايی كه جهت تصاحب قدرت سياسی به مسابقه می پردازند، تضمين می دهد كه بهترين راه و شيوه كسب قدرت، حضور در انتخابات هست. كسب قدرت از راه انتخابات ضمن دارا بودن مشروعيت مورد نیاز از سوی مردم، مسالمت آميزترين شيوه در رسيدن به اريكه قدرت هست. انتخابات در سياست صرف، بمانند يک تيغ دولبه می ماند، از يک طرف گروه يا شخصی را از قدرت و حكومت خلع يد و از طرف ديگر قدرت جديدی را جايگزين می كند.
دلایلی که مردم هر جامعه ای باید در انتخابات جامعه خود شرکت کنند
1. تمام تلاش دشمن این است که مردم را از انتخابات ناامید کنند
2. همکاری حداکثری مردم در انتخابات هر نظامی را واکسینه می کند
3. نخستین سود حضور حداکثری در انتخابات به خود مردم برمی گردد
4. حضور گسترده مردم در انتخابات، اقتدار هر نظامی را زیاد کردن می دهد
5. انتخابات پرشور هر کشوری را در برابر بیگانگان بیمه می کند
6. مردم سالاری با حضور مردم محقق می شود
7. انتخابات نمایش جمهوریت هر نظامی است
8. حضور حداکثری در انتخابات یعنی مردم نظام حاکم بر کشور خود را دوست دارند
9. رای دادن دفاع از خود است
10. هر نظامی متکی به آراء مردم است
اجزای انتخابات
انتخابات و فضای محيط بر آن متشكل از اجزای زير است
1. برگزار كنندگان ( دولت، احزاب و گروه هايی كه نامزدها به آنان وابسته اند)
2. گزینش شوندگان (نامزدهای انتخاباتی كه احياناً وابستگی گروهي دارند و در كنار ويژگي های شخصی ممكن است سوابق مديريتی و خدمتی هم داشته باشند)
3. گزینش كنندگان(كسانی كه جهت واگذاری قدرت و انتقال آن به نامزدهای انتخاباتی وارد عرصه انتخابات می شوند) اينان واجد شرايط رای دادن هستند كه ممكن است وابستگی جزئی يا گرايشی نسبت به احزاب و گروه ها يا نامزدها داشته باشند و برپايی اين گرايش و ميزان اطلاعاتی كه از عنوان های سياسی دارند، دست به انتخابات بزنند.
4. نظام های انتخاباتی (متشكل از قوانینی كه هر كشور جهت برگزاری انتخابات وضع كرده و می تواند مشمول بر سن واجدان حق رای دادن يا نحوه گزينش نامزدها جهت ورود به عرصه انتخابات باشد)
5. فضای حاكم بر جامعه (موضوع های سياسی و فضای فرهنگی- اجتماعی حاكم در وقت انتخابات)
گفتنی هست، انتخابات به عنوان عالی ترين مظهر حضور مردم در عرصه سياسی و مهمترين مجرای تحقق حاكميت مردم هست. نظام مردم سالار نظام حاكميت مردم بر آینده خويش، نظام داشتن حكومتی برخاسته از مردم و پاسخگو در برابر مردم هست. برگزاری انتخابات مشاركت آميز و رقابتی احساس مسئوليت نظام در برابر خواست های جامعه را افزايش می دهد. انتخابات موجب افزايش احساس مسئوليت حاكمان در برابر خواست های جامعه می شود.
انتخابات، همه چیز نیست؛ بلکه فقط راهکار و امکانی است که سیاست و قدرت را از انحصار افراد و گروه های خاص بیرون می کشد و به میان مردم می آورد، ولی مقدار استفاده از آن، حداکثر، به آگاهی سیاسی و حساسیت سیاسی خود مردم وابسته هست. روشن است که مردمی که نتوانند از این امکان، هوشیارانه و آگاهانه استفاده کنند، دموکراسی به معنای واقعی آن تحقق نخواهد یافت و آنها نخستین بازندگان هر انتخاباتی انتخابات خواهند بود.
گزارش از حمیدرضا قربانی
انتهای پیام/
واژه های کلیدی: نامزدهای انتخاباتی | دموکراسی | انتخابات | برنامه | سیاسی | سیاست | انتخابات | جامعه
