عوام‌گرایی است یا عدالتخواهی؟ , یارانه نقدی

یارانه نقدی؛ عوام گرایی است یا عدالتخواهی؟

عبارات مهم : بازار

در میان وعده های انتخاباتی که این روزها از نامزدهای ریاست جمهوری شنیده می شود، زیاد کردن چند برابری یارانه نقدی بیشترین توجه ها را به خود جلب کرده است. بعضی این سیاست را عوام گرایانه و بعضی دیگر آن را ابزار مورد نیاز جهت برقراری عدالت در جامعه می دانند.

عوام‌گرایی است یا عدالتخواهی؟ , یارانه نقدی

روزنامه دنیای اقتصاد به قلم رضا بوستانی نوشت؛ جدا از جدال های سیاسی، ارائه تحلیلی اقتصادی جهت این عنوان راحت است. اگر این وعده با توجه به شرایط جاری اقتصاد توجیه پذیر باشد، سیاستی عدالتخواهانه و اگر تنها جهت کسب آرای نیازمندان بیان شود، سیاستی عوام فریبانه است.

توزیع درآمد شالوده هر سیستم اقتصادی است. به طور مثال، بازارها وظیفه توزیع درآمد را در نظام بازار آزاد انجام می دهند. بنگاه ها محصولاتشان را در بازار کالاها و خدمات می فروشند و از محل درآمدی که به دست می آورند دستمزد نیروی کار، اجاره سرمایه و سهم نوآوران را پرداخت می کنند.

در میان وعده‌های انتخاباتی که این روزها از نامزدهای ریاست‌‌جمهوری شنیده می‌شود، زیاد کردن چند برابری یارانه‌ نقدی بیشترین توجه‌ها را به خود جلب کرده است. بعضی ا

در این الگوی گسترده، توزیع درآمد بر اساس همکاری عوامل تولید در فرآیند خلق ارزش صورت می گیرد. جوانان با عرضه نیروی کار و سالمندان با عرضه سرمایه در درآمد ایجاد شده است سهیم می شوند؛ بنابراین حتی بدون دخالت دولت، درآمد در اقتصاد توزیع می شود.

البته همه افراد جامعه امکان همکاری در فعالیت های اقتصادی را ندارند. کمک های دولتی ابزاری است جهت تضمین کرامت انسان هایی که ناخواسته از ورود به بازار ها محروم شده است اند. ممکن است افراد به علت معلولیت های جسمی جهت هر لحظه یا به علت بیماری جهت مدتی از بازار خارج شده است باشند. خانوارهای تک سرپرست که از افراد خردسال یا بیمار نگهداری می کنند به واسطه ارائه این خدمت اجتماعی، وقت کمتری جهت همکاری در بازار در اختیار دارند؛ بنابراین دولت باید از طریق توزیع سهمی از درآمد میان خانوار هایی که به علت بیماری، ناتوانی و مسوولیت های اجتماعی از درآمد محروم شده است اند – جهت تکمیل مکانیزم توزیعی بازار – بکوشد.

اگر نابرابری در جامعه زیاد کردن یافته است باید سیاست ها متناسب با علل نابرابری تدوین شوند. هیچ مشاهده ای تایید نمی کند که نابرابری نتیجه بیماری و معلولیت بخش گسترده ای از شهروندان ایرانی است که بدون کمک دولت امکان زندگی سعادتمندانه را ندارند. خیل جوانان سالم و تحصیلکرده – ولی بدون کار – نشان می دهد که مسئله جای دیگری است.

عوام‌گرایی است یا عدالتخواهی؟ , یارانه نقدی

آنچه به نابرابری منجر شده است فاصله گرفتن از ساز و کار بازار است. انحصار بر اساس محدود کردن همکاری بنا شده است است؛ قانون کار تنها از شاغلان حمایت می کند؛ بازار سرمایه به پس اندازها سودی متناسب با اهمیتشان در اقتصاد نمی دهد؛ فضای کسب و کار از بنگاه های جدید حمایت نمی کند و… همه این موارد نشان می دهد از نیروهای پرقدرت بازار آزاد جهت فقرزدایی و ساخت جامعه برابرتر استفاده نشده است؛ بنابراین اولویت مهم در رویکردهای عدالتخواهانه باید برطرف موانع ورود به بازار و زیاد کردن همکاری آحاد جامعه باشد.

حتی در برخورد با نابرابری، پرداخت یارانه نقدی آخرین گزینه است. دولت ها تلاش می کنند با فراهم کردن امنیت، آموزش و بهداشت، وقت هایی برابر جهت همه افراد جامعه ایجاد کنند. همچنین با توانمندسازی اقشار آسیب پذیر آنها را دوباره به جامعه بازمی گردانند و آنها را در کنار دیگر همنوعان خود قرار دهند. با این اوصاف بیراه نیست اگر وعده پرداخت حاتم وار یارانه نقدی را که بدون در نظر گرفتن عوامل فقرآفرین بیان می شود، تنها سیاستی عوام گرایانه بخوانیم. سیاستی که نه با منطق اقتصادی و نه با کرامت انسانی سازگار است.

در میان وعده‌های انتخاباتی که این روزها از نامزدهای ریاست‌‌جمهوری شنیده می‌شود، زیاد کردن چند برابری یارانه‌ نقدی بیشترین توجه‌ها را به خود جلب کرده است. بعضی ا

یادمان باشد عدالت با آزادگی زیباتر است. حتی اگر با پرداخت یارانه نقدی بتوان برابری ایجاد کرد، ولی این برابری، آزادگی را جهت یارانه بگیران همراه نخواهد داشت. پیش تر بسیاری بر ارزش کار و آزادگی تاکید کرده اند، ولی سخن سعدی همچنان شنیدنی است: «هر که نان از عمل خویش خورد، منت حاتم طائی نبرد.»

واژه های کلیدی: بازار | همکاری | یارانه | اقتصادی | یارانه بگیر | یارانه نقدی | پرداخت یارانه | اخبار اقتصادی و بازرگانی